BỆNH RUBELLA

Chị đến Phòng khám, khám bệnh cho con trai 2 tuổi , tai cháu đeo máy trợ thính, mắt đeo kính dày cộm vì không nhìn rõ, không nói được, đứng còn yếu, vẻ chậm phát triển. Chị là người mẹ quen thuộc của Phòng Khám Minh Nguyệt từ nhiều năm trước do chị thường chở con gái đầu lòng đến khám bệnh. Bẵng đi một thời gian cho đến bây giờ, sững sờ khi gặp lại chị trong hoàn cảnh như vậy…Chị tâm sự với vẻ mặt buồn buồn: Em bị nhiễm Rubella lúc đang mang thai cháu thứ 2 và con trai của em đã bị bệnh Rubella bẩm sinh. Gia đình anh chị khá giả và hiểu biết. Vậy mà…

Bệnh Rubella - còn được gọi là bệnh sởi Đức hay sởi 3 ngày (Nhưng không phải là bệnh Sởi) - là một bệnh nhiễm siêu vi trùng gây ảnh hưởng chủ yếu đến da và hạch bạch huyết. Bệnh do vi rút Rubella gây ra (không phải là virus gây ra bệnh Sởi).
Bệnh Rubella lây lan khi người hít phải chất tiết nhiễm virut Rubella, chẳng hạn như hít các giọt phun lơ lửng trong không khí khi người bị bệnh Rubella hắt hơi, ho, hoặc ăn, uống chung với người bị nhiễm Rubella. Virus Rubella cũng có thể đi qua dòng máu của người phụ nữ mang thai đã bị bệnh Rubella để truyền bệnh cho đứa trẻ trong bụng người mẹ đó (her unborn child).
Đây là một bệnh nhẹ đối với trẻ em. Nguy hiểm của bệnh Rubella là phụ nữ mang thai nhiễm bệnh Rubella vì có thể gây ra hội chứng Rubella bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.
Trước khi có vacxin ngừa bệnh Rubella vào năm 1969, dịch Rubella xảy ra 6-9 năm một lần, thường gặp ở trẻ từ 5 đến 9 tuổi, đồng thời gặp nhiều trường hợp bệnh Rubella bẩm sinh. Nhờ tiêm chủng, nên hiện nay có ít hơn các trường hợp mắc bệnh Rubella và ít có bệnh Rubella bẩm sinh.
Hầu hết các trường hợp mắc bệnh Rubella hiện nay đều xuất hiện ở người trẻ ( người trưởng thành) mà đã không được chủng ngừa. Trên thực tế, các chuyên gia ước tính rằng 10% thanh thiếu niên hiện đang có nguy cơ bị nhiễm Rubella - một bệnh có thể gây nguy hiểm cho những trẻ sơ sinh của họ trong một ngày nào đó (gây bệnh Rubella bẩm sinh cho trẻ sơ sinh).

DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG
Bệnh Rubella có thể bắt đầu với sốt nhẹ 1-2 ngày (99-100 ° F, 37,2-37,8 ° C) và hạch bạch huyết sưng lên, thường sưng hạch ở phía sau cổ hoặc phía sau tai. Phát ban sau đó xuất hiện bắt đầu trên mặt và lan xuống dưới thân mình. Khi ban lan Phát ban trong bệnh Rubella thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh mà cha mẹ bé chú ý đến. Ban trong bệnh Rubella thường giống như nhiều phát ban của nhiễm virut khác, ban dưới dạng các đốm đỏ hoặc hồng nhạt, có thể hợp lại thành các mảng . Phát ban có thể ngứa và kéo dài đến 3 ngày.
Các triệu chứng khác của bệnh Rubella (các triệu chứng này thường gặp nhiều ở thanh thiếu niên và người lớn) bao gồm nhức đầu, ăn không ngon, viêm kết mạc mắt, ngứa mũi hoặc chảy nước mũi, sưng hạch bạch huyết sưng, sưng đau các khớp (đặc biệt ở phụ nữ trẻ). Nhiều người bị nhiễm virus Rubella nhưng biểu hiện triệu chứng ít hoặc không có triệu chứng của bệnh.
Bệnh Rubella ở phụ nữ có thai có thể gây ra hội chứng Rubella bẩm sinh –một hội chứng có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sự phát triển của thai nhi . Trẻ em bị nhiễm Rubella trước khi sinh có nguy cơ mắc các bệnh về tăng trưởng, thiểu năng trí tuệ, khuyết tật về tim và mắt, điếc và các vấn đề về gan, lách, tủy xương.

KHẢ NĂNG LÂY NHIỄM
Vi rút Rubella lan truyền từ người này sang người qua các giọt chất tiết nhỏ từ mũi, cổ họng qua động tác hắt hơi và ho của người bệnh. Người bị bệnh Rubella lây truyền bệnh cao nhất trong khoảng thời gian từ 1 tuần trước khi phát ban đến 1 tuần sau khi phát ban. Một người bị nhiễm Rubella không biểu hiện triệu chứng vẫn có thể lây lan virut Rubella.
Trẻ sơ sinh mắc hội chứng Rubella bẩm sinh có thể có chứa vi rút Rubella trong nước tiểu và trong dịch tiết mũi và họng của trẻ trong thời gian một năm hoặc nhiều năm và có thể lây truyền virút Rubella cho những người chưa được chủng ngừa.

THỜI KỲ Ủ BỆNH
Thời kỳ ủ bệnh của bệnh Rubella là 14-23 ngày, với thời gian ủ bệnh trung bình là 16-18 ngày. Điều này có nghĩa là có thể mất 2-3 tuần để trẻ có biểu hiện mắc bệnh Rubella sau khi bị tiếp xúc với người có bệnh này.

THỜI KỲ HỒI PHỤC
Phát ban trong bệnh Rubella thường kéo dài 3 ngày. Các hạch bạch huyết có thể sưng lên trong một tuần hoặc nhiều hơn, và đau khớp có thể kéo dài hơn 2 tuần. Trẻ bị Rubella thường hồi phục trong vòng 1 tuần, nhưng người lớn có thể kéo dài hơn.

PHÒNG NGỪA
Bệnh Rubella có thể phòng ngừa bằng vacxin. Việc chủng ngừa rộng rãi đối với bệnh Rubella rất quan trọng để kiểm soát sự lây lan của bệnh, từ đó ngăn ngừa dị tật bẩm sinh do hội chứng Rubella bẩm sinh gây ra.
Vacxin phòng ngừa Rubella thường sử dụng cho trẻ em từ 12 tháng tuổi đến 15 tháng tuổi, là một phần của chủng ngừa bệnh Sởi-Quai bị-Rubella (MMR) . Liều MMR thứ hai thường sử dụng ở độ tuổi 4-6. Giống như tất cả lịch tiêm chủng, có những trường hợp đặc biệt và ngoại lệ. Chẳng hạn, nếu con của bạn sẽ đi du lịch bên ngoài Hoa Kỳ, vắc-xin có thể được chủng ngừa sớm nhất là 6 tháng tuổi. 
Không nên tiêm văcxin ngừa bệnh Rubella cho phụ nữ mang thai. Nếu bạn đang suy nghĩ về việc có thai, hãy chắc chắn rằng bạn đã miễn nhiễm với bệnh Rubella thông qua xét nghiệm máu hoặc chắc chắn bạn đã được chủng ngừa Rubella. Nếu bạn không miễn nhiễm với Rubella, bạn nên chủng ngừa ít nhất 1 tháng trước khi mang thai.
Phụ nữ mang thai không có miễn dịch với Rubella nên tránh bất kỳ người nào bị bệnh và họ nên tiêm vắcxin ngừa Rubella sau sinh để được miễn dịch trong thời gian mang thai tiếp theo. 

ĐIỀU TRỊ
Bệnh Rubella không điều trị bằng kháng sinh vì bệnh do siêu vi gây ra. Trừ khi có biến chứng, bệnh Rubella sẽ tự khỏi.
Bất kỳ phụ nữ mang thai nào vừa tiếp xúc với Rubella thì nên liên hệ ngay với bác sỹ sản.
Bệnh Rubella thường biểu hiện triệu chứng nhẹ ở trẻ em, nên chúng được chăm sóc tại nhà . Hãy theo dõi nhiệt độ của con bạn và gọi cho bác sĩ nếu trẻ có biểu hiện sốt cao.
Để giảm bớt triệu chứng bệnh, bạn có thể cho con bạn dùng thuốc acetaminophen hoặc ibuprofen. Cần nhớ rằng, bạn không nên cho aspirin một đứa trẻ mắc bệnh do virut gây ra, vì sử dụng aspirin trong những trường hợp như vậy có liên quan đến sự phát triển của hội chứng Reye (hội chứng có thể dẫn đến suy gan và tử vong).

KHI NÀO GỌI BÁC SĨ?
Gọi bác sĩ nếu con của bạn xuất hiện các triệu chứng nặng hơn các triệu chứng đã được mô tả ở trên.

Người dịch: BS CKII Trần Thị Minh Nguyệt
Nguồn: www.kidshealth. Reviewed by: Scott A. Barron, MD. Date reviewed: January 2015